Κων. Θεοτόκη, Η τιμή και το χρήμα Ι

     Σοσιαλιστικές ιδέες στο διήγημα του Κ. Θεοτόκη  Η τιμή και το χρήμα

1.     Η συμπάθεια που ο Θεοτόκης αφήνει να διαφανεί προς τη σκληρά εργαζόμενη για τη συντήρηση της οικογένειάς της σιόρα Επιστήμη είναι δείγμα της κατανόησης και συμπαράστασής του στον αγώνα του εργάτη για την εξοικονόμηση των αναγκαίων προς το ζειν. Ίσως η συμπάθεια αυτή ξεπερνά τα θεμιτά όρια, αφού στη σιόρα Επιστήμη «δικαιολογεί και συγχωρεί» κάποια μικροκατεργαριά, προκειμένου να αυξήσει το εισόδημά της.

2.     Με το ίδιο βλέμμα συμπόνιας ο συγγραφέας περιγράφει τους εκπρόσωπους διάφορων επαγγελματικών τάξεων, όταν με το τέλος της βάρδιας τους πηγαίνουν στο καπηλειό για να ξεδώσουν (3^η ενότητα: Κάθε βράδυ…με τους συντρόφους τους).

3.     Και πάλι έμμεσα στην 3^η ενότητα διακρίνεται η σοσιαλιστική τοποθέτηση του Θεοτόκη, όταν οι θαμώνες της ταβέρνας συζητούν για τον παλαιοκομματισμό, τη ρουσφετολογία και την ασύδοτη…παροχολογία.

4.     Στο τέλος της ίδιας ενότητας ο συγγραφέας εκφράζεται καθαρά πια: «ο πόλεμος στέλνει τα πλούτη του κόσμου, τον ίδρο του εργάτη σε ξένα πουγγιά…».

5.     Με τη φράση της Ρηνιώς δουλευτάδες κι οι δυο, ποιόνε έχουμε ανάγκη ο Θεοτόκης διαδηλώνει την πίστη του στην τίμια και αξιοπρεπή εργασία του ανθρώπου, που τον δικαιώνει ως οντότητα και του επιτρέπει να βελτιώνει καθημερινά το βιοτικό του επίπεδο αλλά και να συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο.

6.     Με τη στάση της Ρηνιώς στο θέμα της γυναικείας εργασίας, που ο συγγραφέας επιδοκιμάζει, καταπολεμά τις «σκουριασμένες ιδέες» της εποχής του ότι η γυναίκα πρέπει να μένει στο σπίτι.

7.     Με την έμμεση υποστήριξή του στην τολμηρή απόφαση της Ρηνιώς «να καταφρονήσει πατροπαράδοτους και παράλογους θεσμούς»,  να προχωρήσει στη δική της επανάσταση, που σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής.

8.     Με την καταδίκη της κοινωνικής υποκρισίας και του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, μια και  η πραγματική αγάπη δεν μετριέται σε όβολα!

9.     Με την έμμεση παραδοχή των νέων αντιλήψεων που προωθούν την ειλικρίνεια, την ευθύτητα και την ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους ακόμη και διαφορετικού φύλου και που τις τοποθετούν υπεράνω του υλικού κέρδους.