Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

                                                       Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

1. Με συγκεκριμένα παραδείγματα

Θεωρία: με τον τρόπο αυτόν επιχειρούμε να αποδείξουμε το περιεχόμενο της θεματικής περιόδου μέσω συγκεκριμένων παραδειγμάτων· για το λόγο αυτό χρησιμοποιούμε τις φράσεις: π.χ. (=παραδείγματος χάριν), λ.χ. (λόγου χάριν), για παράδειγμα κ.τ.ό.

Παράδειγμα:

 Όσο πιο κοντά μας διαδραματίζεται ένα γεγονός, τόσο πιο ενδιαφέρον είναι. Για μια αθηναϊκή π.χ. εφημερίδα η διακοπή του ρεύματος στην πρωτεύουσα είναι πρώτη είδηση, για τους Τάιμς της Νέας Υόρκης δεν είναι ούτε μονόστηλο. Οι δέκα πρόσκοποι που χάθηκαν στην Πάρνηθα είναι για μας σπουδαίο θέμα, ενώ οι εκατό ινδοί στρατιώτες που χάθηκαν στα  Ιμαλάια πάνε κατευθείαν στο καλάθι.

2. Με σύγκριση-αντίθεση

Θεωρία: με τον τρόπο αυτόν επισημαίνονται ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ εννοιών και πραγμάτων με τη χρήση αντιθετικών συνδέσμων ή επιρρημάτων: αλλά, όμως, ενώ, ωστόσο, εξάλλου, αντίθετα κ.τ.ό.

Παράδειγμα:

Ένα χάσμα χωρίζει τον Σωκράτη από τους σοφιστές. Ο Σωκράτης ζήτησε την μία και καθολική έννοια και αλήθεια, ενώ οι σοφιστές υποστήριζαν τις πολλές γνώμες για το ίδιο πράγμα. Επίσης, και στον τρόπο ζωής υπάρχει ριζική αντίθεση μεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτη. Οι σοφιστές ήταν έμποροι γνώσεων, ενώ ο Σωκράτης υπήρξε ένας άμισθος δάσκαλος και ερευνητής της αλήθειας.

3. Με αιτιολόγηση

Θεωρία: Με την αιτιολόγηση επισημαίνονται οι αιτίες ενός φαινομένου ή συμβάντος με τη χρήση αιτιολογικών συνδέσμων: γιατί, διότι, επειδή, καθότι, αφού, μια και, δεδομένου ότι κ.τ.ό.

Παράδειγμα:

Οι εξελίξεις που συντελούνται στο χώρο της πληροφόρησης συνθέτουν μια καθοριστική αλλαγή που επηρεάζει βαθιά το άτομο, την κοινωνία και το σχολείο. Το άτομο, γιατί οι γνώσεις και οι αξίες του, η σκέψη και η συμπεριφορά του, η πολιτική του συνείδηση και η κοινωνική του στάση καθορίζονται στο εξής και από την πληροφόρηση που δέχεται.

4. Με αίτια και αποτελέσματα

Θεωρία: Με τον τρόπο αυτό τονίζονται οι αιτίες και οι επιπτώσεις ενός φαινομένου.

Παράδειγμα: Το κύριο αίτιο της βίας βρίσκεται στη βάση των σύγχρονων εκμεταλλευτικών κοινωνιών. Πρόκειται για την άνιση κατανομή του πλούτου, τις τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Όταν η φτώχια και η ανεργία πλήττουν ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού συνόλου, τότε η βία γεννιέται ως αντίδραση επιβίωσης. Η βία αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα της βίαιης στέρησης και καταπάτησης βασικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως είναι εργασία και η αξιοπρεπής διαβίωση.

5. Με ορισμό

Θεωρία: Με τον ορισμό διευκρινίζεται το νόημα της κεντρικής έννοιας της παραγράφου.

Παράδειγμα: Χρησιμοποιώντας τον όρο ‘αγαθό’ εννοούμε κάθε αντικείμενο που έχει αξία για τον άνθρωπο και συντελεί στην προαγωγή του υλικού ή πνευματικού βίου. Όπως κατανοούμε, η έννοια ‘αγαθό’ είναι πολυσήμαντη και απολύτως απαραίτητη για την ύπαρξη του ανθρώπου.

6. Με αναλογία

Θεωρία: Η αναλογία ισοδυναμεί με εκτεταμένη παρομοίωση.

Παράδειγμα:

Ο οργανισμός καταναλώνει ενέργεια όπως και μια μηχανή αυτοκινήτου. Η μηχανή ξοδεύοντας βενζίνη και ο οργανισμός καίγοντας ή διασπώντας χημικές ενώσεις.

7. Με διαίρεση

Θεωρία:  Με τον τρόπο αυτό χωρίζεται (διαιρείται) η κεντρική έννοια (το προς διαίρεση σύνολο) της παραγράφου στις επιμέρους έννοιες που την αποτελούν.

Παράδειγμα:

Τον πολιτισμό τον διαιρούμε συνήθως σε πνευματικό και τεχνικό. Ο τεχνικός πολιτισμός περιλαμβάνει…Στον πνευματικό μπορούμε να περιλάβουμε…

8. Με συνδυασμό μεθόδων:

Θεωρία: στην πράξη χρησιμοποιούμε συνήθως περισσότερους από έναν τρόπους ανάπτυξης.

Παράδειγμα:

Δόγμα ορίζεται η φιλοσοφική, ιδεολογική αρχή ή θρησκευτική δοξασία που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση του κύρους της. Το δόγμα, επειδή δεν ερμηνεύεται με τους κανόνες της λογικής και της γνώσης, απαιτεί την άκριτη αποδοχή του. Η ελλιπής, για παράδειγμα, παιδεία και η έλλειψη σταθερών ερεθισμάτων στη ζωή εύκολα μπορεί να ωθήσουν τον άνθρωπο να ζητήσει καταφύγιο σε ένα δόγμα που, όπως πιστεύει, θα τον λυτρώσει.