Aρχαία Ελληνικά Β΄ Λυκείου (Θ.Κ.)

                                  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

                                                                   Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 

                                                            ΡΗΤΟΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

                                                                  1. Εισαγωγή

1α. Ερωτηματολόγιο Εισαγωγής

     Κεφ. Α΄: Η φυσική ρητορεία

1.     Τι σημαίνει η ομηρική έκφραση ‘μύθων τε ρητήρ έργων τε πρηκτήρ’ (Ιλ. Ι, 443);

2.     Σε ποιες περιστάσεις εφαρμοζόταν το ομηρικό ιδανικό;

3.     Ποιο πολίτευμα ευνοεί την ανάπτυξη της ρητορείας και με ποιο βασικό χαρακτηριστικό του;

4.     Τι γνωρίζετε για τον Περικλή ως ρήτορα;

      Κεφ. Β΄: Η γέννηση της συστηματικής ρητορείας

1.     Πού και για ποιους λόγους γεννήθηκε η συστηματική ρητορεία;

2.     Τι γνωρίζετε για τους συρακόσιους Κόρακα και Τεισία;

Κεφ. Γ΄: Ρητορεία και σοφιστική

1.     Ποιες προϋποθέσεις υπήρχαν στην Αθήνα για την ευδοκίμηση της συστηματικής ρητορείας;

2.     Τι γνωρίζετε για τον Γοργία τον Λεοντίνο;

3.     Ποια είναι τα ‘γοργίεια’ σχήματα;

4.     Τι είναι οι ‘δισσοί λόγοι’ του Πρωταγόρα;

5.     Η ρητορική στα χέρια των σοφιστών ποιους στόχους είχε;

6.     Ποιες συνέπειες είχε ο ιδιαίτερος χειρισμός της ρητορικής από τους σοφιστές;

7.     Ποια είναι η γνώμη του Πλάτωνα για τη ρητορική;

8.     Με ποιο συλλογισμό υπερασπίζει ο Ισοκράτης τη ρητορική από την πλατωνική κριτική;

      Κεφ. Ε΄: Τα είδη του αττικού ρητορικού λόγου

1.     Ποια είναι τα τρία είδη του ρητορικού λόγου;

2.     Τι γνωρίζετε για τους συμβουλευτικούς λόγους; Ποιος θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπός τους;

3.     Ποιος ήταν ο θεσμικός ρόλος της Εκκλησίας του Δήμου και ποιοι είχαν δικαίωμα συμμετοχής στις συνεδρίες της;

4.     Τι γνωρίζετε για τους δικανικούς λόγους; Ποιος είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπός τους;

5.     Τι γνωρίζετε για τον Άρειο Πάγο και την Ηλιαία;

6.     Ποια νομική ανάγκη εξυπηρετούσαν οι ‘λογογράφοι’;

7.     Τι έπρεπε να γνωρίζουν καλά οι λογογράφοι και γιατί;

8.     Τι γνωρίζετε για τους επιδεικτικούς ή πανηγυρικούς λόγους. Ποιος είναι ο επιφανέστερος εκπρόσωπός τους;

 Κεφ. ΣΤ΄: Τα μέρη του ρητορικού λόγου

1.     Ποια είναι τα τέσσερα μέρη ενός ρητορικού λόγου;

2.     Τι γνωρίζετε για το προοίμιο και την πρόθεση;

3.     Τι γνωρίζετε για τη διήγηση;

4.     Τι γνωρίζετε για την πίστιν;

5.     Ποιες είναι οι άτεχνες και έντεχνες αποδείξεις;

6.     Τι είναι τα ενθυμήματα;

7.     Πώς σχετίζονται τα ενθυμήματα με τους κοινούς τόπους;

8.     Τι είναι τα παραδείγματα και σε ποια είδη υποδιαιρούνται;

9.     Τι γνωρίζετε για τις γνώμες;

10.  Διευκρινίστε τον όρο ηθοποιία (ρήτορα).

11.  Τι σημαίνει ο όρος παθοποιία;

12.  Τι επιδιώκεται με τον επίλογο;

1β.   Ερωτηματολόγιο εισαγωγής Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου

1.     Τι γνωρίζετε για το θεσμό της δοκιμασίας των αρχόντων;

2.     Ποια είναι η υπόθεση του λόγου;

3.     Ποια είναι η πιθανή χρονολογία εκφώνησης του λόγου;

4.     Ποια ιδιαιτερότητα παρουσιάζει ο λόγος ως προς τη δομή του;

1γ. Ερωτηματολόγιο εισαγωγής Δημοσθένους Υπέρ τη Ροδίων Ελευθερίας

1.     Να αναφέρετε λίγα ιστορικά στοιχεία για τη Ρόδο.

2.     Τι γνωρίζετε για τον Κλεόβουλο και τον Δωριέα;

3.     Ποιες ήταν οι σχέσεις Ρόδου και Αθήνας;

4.     Τι γνωρίζετε για τον ‘Συμμαχικό πόλεμο’;

5.     Πώς από την  Αθηναϊκή Συμμαχία η Ρόδος πέρασε σε καρική επικυριαρχία;

6.     Ποια ήταν η αφορμή για την εκφώνηση του λόγου από τον Δημοσθένη;

7.     Ποιες πολιτικές συνθήκες και καταστάσεις καλείται να αντιμετωπίσει ο Δημοσθένης στο συγκεκριμένο λόγο του; Η δημηγορία του είχε το αναμενόμενο για το ρήτορα αποτέλεσμα; 

1δ.  Ερωτηματολόγιο εισαγωγής Ισοκράτους Περί Ειρήνης

1.     Τι γνωρίζετε για τη συγκρότηση της Β΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας;

2.     Ποια ήταν η συμπεριφορά των Αθηναίων έναντι των συμμάχων τους;

3.     Τι γνωρίζετε για την αποστασία της Ρόδου, Χίου και Κω από τη συμμαχία και την άστοχη ενέργεια του στρατηγού Χάρη;

4.     Με ποιαν αφορμή αναλαμβάνει ο Ισοκράτης να γράψει το λόγο του Περί ειρήνης (ή: Συμμαχικόν); Πότε υπολογίζεται ότι συντάχτηκε και κυκλοφόρησε ο λόγος;

                                              2.  Μετάφραση

2α.  Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου

                                                            Προοίμιον (§§ 1-3)

       § 1. Εάν δε γνώριζα καλά, κύριοι βουλευτές, ότι οι κατήγοροί μου θέλουν με κάθε τρόπο να με βλάψουν, θα τους χρωστούσα ευγνωμοσύνη γι’αυτήν την κατηγορία· γιατί πιστεύω πως σε αυτούς που έχουν άδικα συκοφαντηθεί προσφέρουν πολύ μεγάλες υπηρεσίες εκείνοι που τους αναγκάζουν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις της ζωής τους.

       § 2. Γιατί εγώ έχω τόσο μεγάλη αυτοπεποίθηση, ώστε ελπίζω πως, έστω κι αν κάποιος φέρεται άσχημα [ή εχθρικά] σε μένα, όταν με ακούσει να μιλώ για τις πράξεις μου, θα αλλάξει γνώμη και θα με θεωρήσει στο εξής πολύ καλύτερο.

       § 3. Έχω όμως την αξίωση, κύριοι βουλευτές, εάν μόνον αυτό σας αποδείξω, ότι δηλ. συμπαθώ το παρόν πολίτευμα και ότι έχω αναγκαστεί να συμμετέχω στους ίδιους με σας κινδύνους, να μην ωφεληθώ καθόλου· εάν όμως αποδείξω ότι <και> στις άλλες εκδηλώσεις της ζωής μου έχω ενεργήσει με μέτρο και πολύ αντίθετα από την ιδέα και τους ισχυρισμούς των εχθρών μου, σας παρακαλώ από τη μια να εγκρίνετε την εκλογή μου, από την άλλη να θεωρήσετε αυτούς μοχθηρούς. Και αρχικά θα αποδείξω ότι δεν υπηρέτησα στο ιππικό ούτε διέμενα στην πόλη την εποχή των τριάντα τυράννων ούτε πήρα μέρος στο πολίτευμα που υπήρχε τότε.

                                                     Διήγησις-απόδειξις (§§ 4-19)

         § 4. Ο πατέρας μου δηλ., πριν από την καταστροφή στον Ελλήσποντο, μας έστειλε στον Σάτυρο, το βασιλιά του Πόντου, για να ζήσουμε (εκεί), και δε διαμέναμε στην πόλη ούτε όταν γκρεμίζονταν τα τείχη ούτε όταν άλλαζε το πολίτευμα, αλλά επιστρέψαμε (ενν. στην Αθήνα) πέντε μέρες προτού επανέλθουν από τη Φυλή στον Πειραιά (ενν. οι δημοκρατικοί).

        § 5. Και πράγματι ούτε εμείς ήταν φυσικό, αφού φτάσαμε μέσα σε τέτοιες περιστάσεις, να επιθυμούμε να μετέχουμε σε ξένους κινδύνους, ούτε εκείνοι δείχνουν πως  είχαν τέτοια άποψη, ώστε να χορηγήσουν αξιώματα στη διοίκηση της πολιτείας και σε αυτούς που βρίσκονταν μακριά από την πατρίδα και σε αυτούς που δε διέπραξαν κανένα αδίκημα, αλλά αντίθετα στερούσαν τα πολιτικά δικαιώματα ακόμη και από εκείνους που μαζί κατέλυσαν το δημοκρατικό πολίτευμα.

        § 6. Έπειτα είναι ανόητο να ερευνά κάποιος ποιοι υπηρέτησαν ως ιππείς από την πινακίδα (μόνο)· καθότι σε αυτήν δεν είναι γραμμένοι πολλοί από αυτούς που παραδέχονται ότι ήταν ιππείς, ενώ είναι γραμμένοι μερικοί από αυτούς που δε ζούσαν στην πόλη. Και πολύ τρανή απόδειξη (ενν. του ποιος υπηρέτησε στο ιππικό την εποχή των τριάντα τυράννων και ποιος όχι) είναι η εξής: όταν δηλ. επιστρέψατε από την εξορία, αποφασίσατε να παραδώσουν οι φύλαρχοι τον κατάλογο των ιππέων, με σκοπό να εισπράξετε πίσω από αυτούς το επίδομα.

       § 7. Κανείς, λοιπόν, δεν είναι σε θέση να αποδείξει ότι το όνομά μου αναγράφηκε από τους φυλάρχους ή ότι παραδόθηκα στους συνηγόρους του δημοσίου ή ότι επέστρεψα το επίδομα (που μου είχε δοθεί ως προκαταβολή). Και όμως είναι εύκολο όλοι να αντιληφθούν το εξής, ότι δηλ. έπρεπε οι φύλαρχοι, εάν δεν αποκάλυπταν αυτούς που πήραν τα επιδόματα, να τιμωρηθούν οι ίδιοι. Επομένως, θα ήταν πολύ πιο δίκαιο να δείχνετε εμπιστοσύνη σε εκείνους τους καταλόγους παρά σε αυτούς· γιατί από αυτούς (τους καταλόγους) ήταν εύκολο να εξαλείψει το όνομά του όποιος ήθελε, σε εκείνους όμως ήταν υποχρεωτικό οι φύλαρχοι να αναγράψουν όσους υπηρέτησαν στο ιππικό.

       § 8. Επιπλέον, κύριοι βουλευτές, εάν βέβαια είχα υπηρετήσει στο ιππικό, δεν θα το αρνιόμουνα, με την ιδέα πως είχα κάνει κάποια κακή πράξη, αλλά θα πρόβαλλα την αξίωση να εγκρίνετε την εκλογή μου ως βουλευτή, εάν αποδείκνυα ότι κανέναν από τους συμπολίτες μου δεν έβλαψα. Διαπιστώνω όμως ότι έχετε και σεις την ίδια γνώμη και ότι πολλοί από αυτούς που τότε υπηρέτησαν στο ιππικό είναι βουλευτές, ενώ πολλοί από αυτούς έχουν εκλεγεί με χειροτονία στρατηγοί και ίππαρχοι. Συνεπώς, να νομίζετε ότι δεν απολογούμαι για  τίποτε άλλο παρά (μόνο) επειδή τόλμησαν να ψευσθούν ολοφάνερα εναντίον μου. Ανέβα για χάρη μου στο βήμα και δώσε τη μαρτυρική σου κατάθεση.

       § 9. Για την ίδια, λοιπόν, την κατηγορία δεν ξέρω για ποιο λόγο χρειάζεται να πω περισσότερα· και έχω τη γνώμη, κύριοι βουλευτές, ότι στους άλλους δικαστικούς αγώνες επιβάλλεται να απολογείται κανείς για τις ίδιες τις κατηγορίες μόνο, στις δοκιμασίες όμως είναι σωστό να λογοδοτεί για όλη του τη ζωή. Σας παρακαλώ, λοιπόν, να με ακούσετε με ευνοϊκή διάθεση. Θα απολογηθώ όσο γίνεται πιο σύντομα.

       § 10. Εγώ δηλ. αρχικά, παρόλο που δεν έλαβα μεγάλη κληρονομιά εξαιτίας των συμφορών και του πατέρα μου και της πόλης, πάντρεψα δύο αδελφές, αφού τους έδωσα προίκα τριάντα μνες στην καθεμιά, και με τον αδελφό μου έτσι μοίρασα την περιουσία, ώστε εκείνος να παραδέχεται ότι από την πατρική περιουσία πήρε μεγαλύτερο μερίδιο από μένα, και προς όλους τους άλλους γενικά έτσι στη ζωή μου συμπεριφέρθηκα, που ποτέ μέχρι τώρα να μη δώσω καμιά αφορμή για παράπονο σε κανέναν.

       § 11. Και τις ιδιωτικές μου υποθέσεις έτσι τις ρύθμισα· όσον αφορά όμως τη δημόσια ζωή μου θεωρώ πως είναι πολύ τρανή απόδειξη της κοσμιότητάς μου το γεγονός ότι όσοι από τους νεότερους τυχαίνει να χάνουν τον καιρό τους στα ζάρια ή στην οινοποσία ή σε παρόμοιες ακολασίες, θα διαπιστώσετε ότι όλοι αυτοί είναι εχθροί μου και ότι διαδίδουν για μένα πλείστες όσες ανακρίβειες και ψέματα. Και όμως είναι φανερό ότι, εάν είχαμε τις ίδιες επιθυμίες, δε θα είχαν τέτοια γνώμη για μένα.

      § 12. Επιπλέον, κύριοι βουλευτές, κανείς δεν είναι σε θέση να αποδείξει ότι έχει γίνει σε βάρος μου ανέντιμη ιδιωτική δίκη ή έγγραφη καταγγελία ή μήνυση για δημόσιο αδίκημα, ενώ βλέπετε άλλους να έχουν εμπλακεί πολλές φορές σε παρόμοιους δικαστικούς αγώνες. Έπειτα εξετάστε πόσο πρόθυμα εκπληρώνω το καθήκον μου προς την πατρίδα στις εκστρατείες και στους κινδύνους εναντίον των εχθρών.

       § 13. Αρχικά δηλ., όταν συνάψατε συμμαχία με τους Βοιωτούς και έπρεπε να στείλετε βοήθεια στην Αλίαρτο, ενώ είχα γραφεί από τον Ορθόβουλο στον κατάλογο, για να υπηρετήσω στο ιππικό, επειδή έβλεπα ότι όλοι πίστευαν πως όσοι υπηρετούν στο ιππικό πρέπει να είναι ασφαλείς, ενώ ότι οι οπλίτες διατρέχουν κίνδυνο, παρόλο που άλλοι κατατάχτηκαν στο ιππικό παράνομα και χωρίς να υποβληθούν σε δοκιμασία, εγώ, αφού παρουσιάστηκα στον Ορθόβουλο, του είπα να σβήσει το όνομά μου από τον κατάλογο των ιππέων, επειδή πίστεψα πως είναι ντροπή να εκστρατεύσω έχοντας εξασφαλίσει τον εαυτό μου, ενώ οι περισσότεροι στρατιώτες (του πεζικού) θα διακινδύνευαν.       

…………………………………………………………………………………………..

        § 18. Από καμιά, λοιπόν, από τις υπόλοιπες εκστρατείες και φρουρές δεν εξαιρέθηκα ποτέ ως τώρα, αλλά αδιάκοπα όλο τον καιρό με τους πρώτους εκστράτευα και με τους τελευταίους αποχωρούσα. Και πράγματι πρέπει να κρίνετε από παρόμοιες πράξεις αυτούς που ως πολίτες ζουν με φιλοτιμία και κοσμιότητα, αλλά, εάν κάποιος τρέφει μακριά μαλλιά, να μην τον μισείτε γι’αυτό· γιατί οι παρόμοιες ασχολίες δεν βλάπτουν τους πολίτες είτε μεμονωμένα είτε στο σύνολό τους, ενώ από αυτούς που θέλουν να διακινδυνεύουν εναντίον των εχθρών, όλοι εσείς γενικά ωφελείσθε.

       § 19. Επομένως, κύριοι βουλευτές, δεν είναι σωστό ούτε να αγαπάτε ούτε να μισείτε κανέναν από την εξωτερική εμφάνιση, αλλά να τον κρίνετε από τις πράξεις του· καθότι πολλοί, παρόλο που είναι λιγομίλητοι και ντύνονται κόσμια, έχουν προξενήσει μεγάλες συμφορές, ενώ άλλοι, παρόλο που αδιαφορούν για παρόμοια πράγματα, έχουν προσφέρει σε σας πολλές υπηρεσίες.

                                                              Επίλογος (§§ 20-21)

       § 20. Ήδη όμως, κύριοι βουλευτές, κατάλαβα ότι μερικοί δυσαρεστήθηκαν μαζί μου και για τον εξής λόγο, επειδή δηλ. επιχείρησα να μιλήσω ενώπιον του λαού, αν και είμαι νεότερος. Αλλά εγώ αρχικά αναγκάστηκα να εκφωνήσω λόγο για τις δικές μου υποθέσεις, κατά δεύτερο λόγο όμως έχω την εντύπωση πως επέδειξα μεγαλύτερη φιλοδοξία από όση χρειαζόταν, από τη μια γιατί συλλογίστηκα ότι οι πρόγονοί μας   δεν σταμάτησαν καθόλου να ασχολούνται με τις υποθέσεις της πολιτείας,

       § 21. από την άλλη γιατί διαπιστώνω ότι εσείς (πρέπει βέβαια να λέει κανείς την αλήθεια) μόνο τους παρόμοιους πολίτες θεωρείτε <κάπως> άξιους, οπότε ποιος δεν θα παρακινούνταν να ενεργήσει και να μιλήσει για το καλό της πόλης, βλέποντας ότι εσείς έχετε αυτήν την ιδέα; Επιπλέον, για ποιο λόγο θα ενοχληθείτε με ανθρώπους που δείχνουν τέτοια συμπεριφορά, μια και δεν θα αποφανθούν γι’αυτούς άλλοι από εσάς;  

2β. Δημοσθένους Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας 

                                                               Προοίμιον (§§  1-2)

   § 1. Νομίζω, Αθηναίοι, πως πρέπει, μια και σκέφτεστε για τόσο σπουδαίες υποθέσεις, να παραχωρείτε πλήρη την ελευθερία του λόγου σε καθέναν χωριστά από τους ρήτορες. Εγώ όμως ποτέ ως τώρα δεν θεώρησα δύσκολο το να σας δώσω τις ωφελιμότερες συμβουλές (σε γενικές γραμμές, βέβαια, έχω την άποψη πως όλοι εσείς ανεξαιρέτως το γνωρίζετε άριστα), αλλά το να σας πείσω να τις πραγματοποιήσετε· γιατί, όταν ληφθεί κάποια απόφαση και με την ψήφο σας επιδοκιμαστεί, τότε απέχει από την πραγματοποίησή της ίση απόσταση, όση ακριβώς (απείχε), πριν ληφθεί.

   §  2. Υπάρχει, λοιπόν, κάτι από αυτά, για τα οποία εγώ πιστεύω πως εσείς οφείλετε ευγνωμοσύνη στους θεούς, το γεγονός δηλ. ότι αυτοί που σας πολέμησαν πρόσφατα εξαιτίας της αλαζονείας τους, τώρα στηρίζουν μόνο σε σας τις ελπίδες της σωτηρίας τους. Αξίζει, λοιπόν, να χαρείτε με την τωρινή συγκυρία· καθότι, εάν αποφασίσετε για την υπόθεση αυτή όσα πρέπει, θα συμπέσει να αναιρέσετε έμπρακτα και με καλή φήμη τις κακολογίες όσων συκοφαντούν την πόλη μας.

                                                                Πρόθεσις (§§ 3-4)

   § 3. Γιατί οι Χιώτες και οι Βυζαντινοί και οι Ροδίτες μας κατηγόρησαν πως σχεδιάζουμε ύπουλα να τους βλάψουμε, και γι’αυτό οργάνωσαν συμμαχικά εναντίον μας αυτόν εδώ τον τελευταίο πόλεμο· εντούτοις, από τη μια ο Μαύσωλος, που τους υποκίνησε σε αυτά και τους έπεισε, παρόλο τον ισχυρισμό του ότι είναι φίλος των Ροδίων, θα αποδειχθεί ότι  τους στέρησε την ελευθερία,  από την άλλη οι Χιώτες και οι Βυζαντινοί, που παρίσταναν τους συμμάχους τους, θα αποδειχθούν ότι δεν τους βοήθησαν στις συμφορές τους,

   § 4. και (τέλος) εσεις, που αυτοί φοβούνταν, θα αποδειχθείτε μόνοι από όλους ότι τους παρέχετε την ευκαιρία να σωθούν. Κι αφού αυτά θα τα διαπιστώσουν όλοι γενικά, θα κάνετε τους δημοκρατικούς σε όλες ανεξαιρέτως τις πόλεις να θεωρούν ως τεκμήριο της σωτηρίας τους τούτο, το εάν δηλ. είναι φίλοι σας· και καμιά ωφέλεια για σας δεν θα ήταν μεγαλύτερη από αυτή, να τους έχετε δηλ. όλους εκούσια ειλικρινείς φίλους. 

                                                                  Πίστις (§§ 5-34)

………………………………………………………………………………………….

   § 17. Διαπιστώνετε όμως κι εκείνο, Αθηναίοι, ότι δηλ. έχετε διεξαγάγει πολλούς πολέμους εναντίον και δημοκρατικών και ολιγαρχικών καθεστώτων. Και αυτό το γεγονός το γνωρίζετε και σεις οι ίδιοι· όμως κανείς ίσως από σας δεν σκέφτεται για ποιους λόγους πολεμάτε εναντίον του ενός ή του άλλου καθεστώτος. Για ποιους λόγους, λοιπόν, (πολεμάτε); Εναντίον των δημοκρατικών καθεστώτων (πολεμάτε) ή για ιδιωτικής φύσεως διαφορές, που δεν μπορέσατε να εξομαλύνετε με συμβιβασμό, ή για κάποιο τμήμα γης ή για σύνορα ή για ανταγωνισμό ή για την αρχηγία· εναντίον όμως των ολιγαρχικών καθεστώτων για κανένα λόγο από τους προηγούμενους, αλλά για τα πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία·

     § 18. Συνεπώς, εγώ τουλάχιστον δεν θα δίσταζα να πω ότι πιστεύω πως σας συμφέρει περισσότερο να σας πολεμούν όλοι γενικά οι ΄Ελληνες με δημοκρατικό καθεστώς παρά να είναι φίλοι σας με ολιγαρχικό καθεστώς. Γιατί με ελεύθερους ανθρώπους νομίζω πως μπορείτε εύκολα να συνάψετε ειρήνη, όποτε το θελήσετε, με ολιγαρχικούς όμως έχω τη γνώμη πως ούτε καν η φιλία σας δεν θα είναι σταθερή· καθότι με κανένα τρόπο δεν μπορούν να γίνουν φίλοι οι ολιγαρχικοί με τους δημοκρατικούς και αυτοί που επιδιώκουν να ασκούν απόλυτη εξουσία με αυτούς που έχουν επιλέξει να ζουν σε καθεστώς ισονομίας. 

    § 19. Απορώ όμως, εφόσον κανείς από σας δεν πιστεύει πως, επειδή και οι Χιώτες και οι Μυτιληνιοί και τώρα πρόσφατα οι Ροδίτες έχουν ολιγαρχικό καθεστώς και επειδή όλοι σχεδόν οι άνθρωποι οδηγούνται στο ζυγό της δουλείας, κινδυνεύει κάπως και το δικό μας πολίτευμα, ούτε σκέφτεται το εξής, ότι δηλ. με κανένα τρόπο, εάν όλα γενικά στις πόλεις οργανωθούν κατά το ολιγαρχικό σύστημα, δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο το δημοκρατικό σας καθεστώς. Γιατί γνωρίζουν ότι κανείς άλλος απολύτως δεν μπορεί να αποκαταστήσει την ελευθερία· από εκεί, λοιπόν, που περιμένουν ότι θα τους βρει κάποιο κακό, αυτό θα θελήσουν να καταστρέψουν. 

   § 20. Επιβάλλεται, λοιπόν, να θεωρείτε εχθρούς εκείνων που έχουν αδικηθεί τους άλλους που αδικούν μερικούς από αυτούς· εκείνους όμως που καταλύουν τα δημοκρατικά πολιτεύματα και τα μετατρέπουν σε ολιγαρχικά συμβουλεύω να τους θεωρείτε κοινούς εχθρούς όλων γενικά των ανθρώπων που επιθυμούν την ελευθερία.

…………………………………………………………………………………………..

    § 34-35.  Aλλά βέβαια δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς τι κατηγορίες θα σας απευθύνει γι’αυτά ή ποιες επικρίσεις θα διατυπώσει σε βάρος σας για τα υπόλοιπα θέματα ή είναι επίπονο να βρει με ποιους λόγους ή με ποια πράξη θα επανορθώσει κάποιος όσα τώρα δεν είναι σωστά. Ίσως βέβαια δεν είναι της παρούσης στιγμής να μιλήσει κανείς για όλα τα θέματα˙ αλλά εάν μπορέσετε να επισφραγίσετε με κάποια συμφέρουσα ενέργεια αυτά που ήδη έχετε αποφασίσει, πιθανόν και το καθένα από τα υπόλοιπα θέματα να μπορούσε να βελτιωθεί. Εγώ, λοιπόν, πιστεύω πως επιβάλλεται εσείς να καταπιαστείτε σθεναρά με τα θέματα αυτά και να προβαίνετε σε πράξεις άξιες για την πόλη, λαβαίνοντας υπόψη ότι χαίρεστε που ακούτε κάποιον να επαινεί τους προγόνους σας και να αναφέρει διεξοδικά τα κατορθώματά τους και να εκθέτει τις νίκες τους.  Επομένως, να θεωρείτε ότι οι πρόγονοί σας τα κληροδότησαν αυτά όχι για να τα θαυμάζετε κοιτάζοντάς τα, αλλά και για να μιμείστε τις αρετές εκείνων που τα κληροδότησαν.

2γ. Ισοκράτους Περί ειρήνης    

                                                            Προοίμιον (§§ 1-15)

    § 1. Όλοι γενικά που ανεβαίνουν σε αυτό το βήμα συνηθίζουν να ισχυρίζονται πως πιο σημαντικά και πιο σπουδαία θέματα για τους πολίτες είναι αυτά, για όσα δηλ. οι ίδιοι σκοπεύουν να δώσουν συμβουλές· αλλ’όμως, παρόλο που ταίριαζε και για κάποια άλλα θέματα παρόμοιο πρόλογο να κάνω, έχω τη γνώμη πως επιβάλλεται να αρχίσω από το ίδιο σημείο και για τα τωρινά (θέματα).

    § 2. Γιατί έχουμε έλθει στη συνέλευση για να συζητήσουμε για πόλεμο και ειρήνη, πράγματα που έχουν πολύ μεγάλη επιρροή στην ανθρώπινη ζωή και που όσοι γι’αυτά αποφασίζουν σωστά είναι κατ’ανάγκη πιο ευτυχισμένοι από τους άλλους. Τόσο μεγάλη, λοιπόν, είναι η σπουδαιότητα αυτών, για τα οποία έχουμε συγκεντρωθεί.

…………………………………………………………………………………………..

    § 14. Εγώ βέβαια γνωρίζω ότι είναι δύσκολο να αντιταχθώ στις δικές σας προθέσεις και ότι, μολονότι έχουμε δημοκρατία, δεν υπάρχει ελευθερία λόγου, εάν εξαιρέσει κανείς εδώ τους ασύνετους που δεν μεριμνούν καθόλου για σας και στο θέατρο τους κωμικούς ποιητές· το πιο φοβερό όμως από όλα είναι τούτο, το γεγονός δηλ. ότι χρωστάτε σε αυτούς που αποκαλύπτουν στους υπόλοιπους Έλληνες τα σφάλματα της πόλης τόση ευγνωμοσύνη όση (ενν. δεν χρωστάτε) ούτε καν στους ευεργέτες σας, ενώ οργίζεστε τόσο με αυτούς που σας κατηγορούν και συμβουλεύουν, όσο ακριβώς (ενν. οργίζεστε) με αυτούς που προκαλούν κάποια συμφορά στην πόλη.

     § 15. Παρόλο όμως που και αυτά συμβαίνουν, δεν θα παραλείψω (να πω) αυτά που σκέφτηκα. Γιατί έχω ανεβεί στο βήμα όχι για να σας φανώ ευχάριστος ούτε για να επιζητήσω την εκλογή μου ως άρχοντα, αλλά για να παρουσιάσω όσα τυχαίνει να γνωρίζω, αρχικά βέβαια γι’αυτά που οι πρυτάνεις προτείνουν, κι έπειτα για τις υπόλοιπες υποθέσεις της πολιτείας· καθότι δεν θα υπάρξει καμιά ωφέλεια από τις σημερινές αποφάσεις μας για την ειρήνη, εάν δεν σκεφτούμε σωστά και για τα υπόλοιπα θέματα.

                                                               Πρόθεσις (§ 16)

     § 16. Υποστηρίζω, λοιπόν, πως επιβάλλεται να συνάψουμε ειρήνη όχι μόνο με τους Χιώτες και τους Ροδίτες και τους Βυζαντινούς και τους Κώους αλλά με όλους γενικά τους ανθρώπους, και να εφαρμόσουμε όχι αυτές τις συνθήκες που τώρα μερικοί έχουν προτείνει, αλλά εκείνες που συνήφθησαν με το βασιλιά και τους Λακεδαιμονίους και που επιβάλλουν να είναι οι Έλληνες αυτόνομοι και να αποχωρήσουν οι φρουρές από τις ξένες πόλεις και ο καθένας χωριστά να είναι κύριος στη χώρα του. Γιατί δεν θα βρούμε συνθήκες πιο δίκαιες από αυτές ή πιο επωφελείς στην πόλη.